Dla Krakowa kościół Mariacki, dla Gdańska żuraw, dla Warszawy kolumna Zygmunta, dla Zamościa niewątpliwie najbardziej charakterystyczną budowlą jest miejski ratusz.
Wizytówką Starego Miasta w Zamościu jest niewątpliwie Rynek Główny z umieszczonym przy nim ratuszem miejskim. Uchodzi on za symbol miasta. Charakterystyczna dla budowli jest 52 metrowa wieża z zegarem oraz wachlarzowe schody. Zaprojektował go Bernardo Morando, ale do obecnych czasów jego myśl architektoniczna została zmieniona. Budowla był mniejsza, miała niższa wieże oraz podobnie jak otaczające je kamienice miała podcienie. Budowa ratusza rozpoczęta została jedenaście lat od pierwszy prac nad Zamościem.
Prace architektoniczne przy ratuszu w Zamościu
Do prac budowlanych przystąpiono w roku 1591. W pierwotnym założeniu budowla nie wystawała z rzędu kamienic przyrynkowych, a stała w jednej linii z pozostałymi. Pierwsze prace remontowe przeprowadzone zostały na początku XVII wieku. Nad budynkiem zawisło niebezpieczeństwo zawalenia się wieży, dlatego wzmocniono ją potężnymi skarpami. Kolejna gruntowna przebudowa miała miejsce w okresie panowania w Zamościu Jana Sobiepana. Na jego życzenie powiększono główny korpus o jedną kondygnację, wieżę powiększono do wysokości 52 metrów. Schody zbudowano w latach 1767 – 70 na polecenie IX ordynata Jana Jakuba Zamoyskiego. Carskie władze zamieniły ratusz na więzienie uprzednio solidnie go oszpecając. Ratusz zrekonstruowano już w czasach niepodległości w latach 1936 – 38. Gruntowe prace rekonstruktorskie prowadzone były w czasach komunistycznych. W 2011 roku odnowiona została między innymi oficyna, w której można zwiedzić trasę podziemną.
Ratusz to historia miasta Zamość
Ratusz do naszych czasów przetrwał w niejednolitych kształcie stylistycznym jako połączenie manieryzmu i baroku. Budowla, która przez lata stanowiła o wielkości Zamościa stałą się jej “legitymacją” dziejową. Nad środkową arkadą schodów znajduje się rzeźbiony kartusz kanclerski II ordynata Tomasza Zamojskiego z roku 1620. Nad schodami wejściowymi na pierwsze piętro umieszczono herb miasta – postać Św. Tomasza Apostoła, trzymającego tarczę z trzema włóczniami herbu Jelita rodu Zamoyskich. Na bocznej prawej skarpie znajduje się tarcza z Krzyżem Grunwaldu, które miasto otrzymało w 1947 roku za bohaterstwo w walce z okupantem. Na skarpie lewej znajduje się tablica upamiętniająca wpisanie Zamościa na Światową Listę Unesco. Upamiętniona został również wizyta Papieża Jana Pawła II.
Obecnie w budynku mieści się Urząd Miasta Zamość, Straż Miejska oraz Informacja Turystyczna.
